تاریخچه
صدای مردم افغانستان (VAP) در خزان سال 2019 با ابتکار کنسرتیوم متشکل از دفتر ارتباط (TLO)، نهاد تحقیقات پالیسی و مطالعات توسعوی (DROPS) و واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان (AREU) به همکاری میکانیزم حمایت اتحادیۀ اروپا از پروسۀ صلح افغانستان (EU APSM) در دبی، کابل و دهلی نو برای طرح ریزی ورکشاپهای متوالی پلانگذاری استراتژیک تکوین یافت.
رسالت و تعهد صدای مردم افغانستان
پس از 15 اگست، VAP محور تمرکز خود را تجدید نموده و با فراهم کردن امکان فضای گفتگو در داخل جامعه مدنی و بین جامعه مدنی و امارت اسلامی افغانستان، اعتمادسازی و با اشتعال جرقه امید میان بازیگران جامعۀ مدنی در عمل ثابت ساخت که با شرایط و زمینه جدید تناسب و سازگاری دارد.
مرحلۀ آغازین پس از تحولات 15 اگست بر ایجاد روابط با مقامات امارت اسلامی افغانستان متمرکز بود که منجر به عقد تفاهم نامه با وزارت اطلاعات و فرهنگ در فبروری 2022 گردید. این تفاهم نامه به VAP اجازه داده و در ضمن آنرا قادر ساخت که تجدید قوا نموده و گفتگوهای مردمی را در کشورسازماندهی کند.
صدای مردم افغانستان به عنوان یک میکانیزم مستقل و بیطرف به فعالیت خود در افغانستان ادامه داده و نگرانیها، منافع و اولویتهای جامعۀ مدنی از جمله بزرگان محلی، فرهنگی و مذهبی، زنان، جوانان، اقلیتها و قربانیان جنگ از سراسر کشور را گرد هم میآورد تا یک مسیر ساختارمند، بیطرف و غیرحزبی بین مردم و امارت اسلامی افغانستان ایجاد گردد.
VAP یک بستر گفتگو است که صدا، نگرانیها و خواستهای افغانها متشکل از جامعۀ مدنی، احزاب سیاسی غیرمسلح و دیگر گروههای اجتماعی را جمع آوری کرده و به سطوح مختلف ملی، محلی، ولایتی و منطقهیی با مقامات شریک میسازد. علاوه بر این، VAP به عنوان یک حلقۀ بازخورد عمل کرده و اطلاعات لازم را از امارت اسلامی افغانستان دریافت نموده و به شهروندان، جامعه مدنی و سایر اجتماعات در سطح محلات و شهرها ارائه میکند.
در مارچ 2022، VAP یگانه میکانیزمی بود که اولین گردهمایی ملی جامعه مدنی را با تمرکز بر مسائل و چالشهای افغانستان که از سوی جامعۀ افغان در اولویت قرار داشت، در کابل برگزار نمود. این اولین برنامۀ نوع خود بود که پس از 15 اگست در افغانستان برگزار شد و در آن تعداد کثیری از افغانها – 286 نفر، 88 زن و 198 مرد توانستند دور هم بنشینند و در مورد اولویتهای مشترک جامعۀ خود بحث کنند و در مردان و زنان شرکتکننده جرقه امید را برافروزد.
در ادامه، در ماه می 2022 یک برنامۀ فرهنگی ملی در باغ بابر کابل برگزار شد. هدف این برنامه برجسته ساختن تنوع فرهنگی در افغانستان بود و در آن 288 تن از تمام ولایات شامل 365 مرد و 77 زن حضور داشتند. این نشست فرهنگی زمینۀ تبادل نظر اشتراک کنندگان با وزارت اطلاعات و فرهنگ امارت اسلامی افغانستان را نیز فراهم کرد.
در 16 جون 2022، 60 نماینده از میان شرکتکنندگان هر دو برنامه برای ملاقات با معاون نخست ریاستالوزرا دعوت گردید تا در مورد وضعیت افغانستان و نتایج برنامههای مورد ذکر تبادل نظر نمایند. این هیئت با استقبال گرم از سوی امارت اسلامی افغانستان روبرو شد و هر دو طرف از VAP خواستند تا گردهماییها و جلسات تبادل نظر مشابه را با امارت اسلامی افغانستان در آینده نیز برگزار نماید.
روش کاری VAP طوری طرح شده است که به آن امکان دهد تا به درخواستهای گونهگون گفتگو و تبادل نظر میان اقشار مختلف جامعۀ افغانستان، پاسخگو باشد. به عنوان مثال، شرکت کنندگان در گفتگوهای فوق ابراز تمایل کردند که VAP از برنامههای مشابه در سراسر کشور پشتیبانی کند که در نتیجه VAP پلان نمود تا نشستهای مشابه را برای تمام ولایات الی آخر سال 2023 شامل برنامههای خویش سازد.
VAP بین ماههای جون تا سپتمبر 2022، پنج نشست ولایتی جامعۀ مدنی را در بامیان، بلخ، کندز، فاریاب و بدخشان با شرکت کنندگانی از دیگر ولایات همچون دایکندی، بامیان، بلخ، سرپل، سمنگان، کندز، بغلان، فاریاب، جوزجان، بدخشان و تخار برگزار کرد. هر نشست تذکر یافته میزبان نزدیک به 200 نفر بود. در اول سپتمبر 2022، VAP میزبان نشستی بین 30 رهبر زن و معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ بود. این نشست به طور مشابه و بر اساس درخواست گروههای اجتماعی مختلف به شمول زنان برگزار گردید. هیئت هر دو طرف زنان و معاون نخست ریاستالوزرا نشست مشورتی را مثمر دانسته و از VAP تقاضا کردند که به حمایت خویش از جامعۀ افغان و امارت اسلامی، در ایجاد اعتماد و کاهش فاصله میان مقامات امارت اسلامی افغانستان و مردم ادامه دهد. آنان همچنان بر برگزاری منظم این گردهماییها و گسترش آن به سایر وزارتخانهها و سطوح تصمیم گیری امارت اسلامی افغانستان تأکید ورزیدند.
در نتیجۀ این مشورهها، همه شرکت کنندگان توافق کردند که تعامل با امارت اسلامی افغانستان بر تقابل ارجحیت دارد. همچنین حاصل نشستها و گفتگوهای مورد نظر نشان داد که برای اعتمادسازی میان اقشار مختلف جامعه و امارت اسلامی لازم است اقدامات مؤثر صورت گیرد، تا فاصلۀ موجود میان مردم و امارت اسلامی را کاهش دهد.
در همه گردهماییها، شرکت کنندگان از VAP تقاضا کردند که برگزاری نشستهای مشابه را به طور منظم با مقامات امارت اسلامی افغانستان در سطوح مختلف ملی و محلی تداوم بخشیده و گردهماییها را با مشارکت سطوح ارشد تصمیمگیری امارت اسلامی گسترش دهد. نتایج و آموختههای به دست آمده از این نشستها، VAP را وادار کرد تا به هر ولایت و ولسوالی کشور مراجعه کرده و صدای گروههای مختلف جامعۀ افغانستان را جمع آوری کند.
در حال حاضر، VAP یک شبکۀ بزرگ از شرکای نهادهای جامعۀ مدنی (CSO) در سراسر افغانستان ایجاد کرده است و با این شبکهها همکاری میکند تا به سطوح مختلف محلی، ولایتی و ولسوالیها در افغانستان برسد. VAP ساختار خود را با استفاده از ظرفیت اعضای کمیتۀ رهبری و مشورتی مستقر در سراسر کشور و هفت نمایندگی ساحوی شامل ۱۴ کارمند ساحوی (در هر ساحه یک مرد و یک زن)، جهت دسترسی به تمام ولایات کشور و به منظور اتصال به سطح ولسوالیها گسترش داده است.
VAP تنوع گستردهای صداها را در افغانستان به رسمیت می شناسد و متأکد بر آن است که ایجاد شرایط برای صلح پایدار، مستلزم مشارکت گسترده و همه شمول تمام آنهایی میشوند که می خواهند نگرانیها و خواستهای شان شنیده شود.
VAP برای تضمین یک مسیر مستقیم بین مردم افغانستان و امارت اسلامی افغانستان (IEA) با رویای یک تغییر اجتماعی فراتر از فراهم کردن بستر گفتگو کار میکند.
VAP در حال حاضر از سوی میکانیزم گفتگوی همه شمول اتحادیۀ اروپا در افغانستان (EU-AIDI) ‘از طریق ادارۀ انکشاف بین المللی سویدن (SIDA) تا فبروری سال 2024 میلادی تمویل میشود. با وجود این، VAP و AIDI برای افزودن تمویل کنندگان دیگر همچنان آماده است تا بتواند دامنۀ کار خود را بیشتر گسترش داده و به درخواستهای بیشتر برای تسهیل گفتگو بین جامعۀ افغانستان و امارت اسلامی در سراسر کشور پاسخ دهد.